Dit zegt JOB over

Studeren met een ondersteuningsbehoefte

Introductie

Een mbo-opleiding kan een stuk lastiger zijn als je een beperking, leerprobleem of blijvende ziekte hebt. Het maken van toetsen wordt bijvoorbeeld moeilijker door dyslexie, lang concentreren kan moeilijker zijn als je ADHD hebt en het verplaatsen tussen klaslokalen duurt wellicht langer als je in een rolstoel zit. Toch moet er voor iedereen een plek zijn op het mbo. Daarom is het belangrijk dat er rekening wordt gehouden met beperkingen. Studenten met dyslexie kunnen bijvoorbeeld extra tijd krijgen voor het maken van examens, een schoolgebouw moet rolstoeltoegankelijk zijn en docenten kunnen rekening houden met jouw beperking.

Hoewel de meeste scholen hun best doen om een school zo goed mogelijk in te richten voor mensen met een beperking, krijgt JOB toch wel vragen en klachten binnen over de manier waarop het geregeld is. Om die reden vonden wij het belangrijk om het thema ‘Studeren met een beperking’ op te nemen in de JOB-monitor.

Er moet voor iedereen een plek zijn op het mbo.

Welke vragen zijn er gesteld over dit onderwerp?

• Heb je een van de volgende leerproblemen, beperking of blijvende ziektes? (Gedragsproblemen (bijv. ADHD, ADD of concentratieproblemen)/Autisme/Dyslexie of dyscalculie/Een blijvende ziekte of aandoening (bijv. migraine, eczeem, epilepsie of diabetes)/Een psychisch aandoening (bijv. depressie, angststoornis of een eetstoornis)/Een beperking in beweging (bijv. niet goed kunnen lopen)/Een functionele beperking (die is een beperking die voor jou het dagelijks leven moeilijker maakt, bijv. stotteren, blind zijn, doof zijn)/Een andere beperking of ziekte)
• Weten jouw docenten dat je een beperking hebt?
• Wat vind je van de hulpmiddelen en aanpassingen op school voor jouw beperking?

Wat zijn de resultaten van 2022?

Bijna een derde van de mbo-studenten geeft aan een leerprobleem, blijvende ziekte of beperking te hebben. Bij de meesten van hen (77%) zijn de docenten hiervan op de hoogte. Over de hulpmiddelen en aanpassingen voor hun beperking zijn ongeveer evenveel studenten positief als negatief; vergeleken met twee jaar geleden is het percentage dat hier positief over is wel iets gestegen. Studenten van roc’s geven minder vaak aan een ondersteuningsbehoefte te hebben dan studenten aan aoc’s en vakinstellingen. Studenten van aoc’s geven vaker aan dat hun docenten op de hoogte zijn van hun leerprobleem, beperking of blijvende ziekte dan studenten van roc’s en vakinstellingen.  Bol-studenten geven vaker aan een ondersteuningsbehoefte te hebben dan bbl’ers. Docenten van bol-studenten zijn vaker op de hoogte van het leerprobleem, de beperking of de blijvende ziekte dan de docenten van bbl’ers. Niveau-2-studenten geven het vaakst aan te studeren met een ondersteuningsbehoefte; entreestudenten het minst vaak. Entreestudenten zijn vaker positief over de beschikbare hulpmiddelen en aanpassingen op hun school dan de rest.  Mannelijke studenten zijn (wanneer zij een ondersteuningsbehoefte hebben) vaker positief over de beschikbare hulpmiddelen en aanpassingen op hun school dan vrouwelijke studenten. 

Wanneer verder wordt ingegaan op de groep studenten met een beperking, blijkt dat zij zich vaker veilig voelen en positiever zijn over de begeleiding wanneer hun docenten weten van hun beperking. Ook beoordelen zij de hulpmiddelen en aanpassingen op school positiever wanneer de informatie vanuit school over rechten en plichten goed op orde is.

Wat vindt JOB?

Helaas krijgt JOB nog wel signalen, vanuit de monitor maar ook via de klachtenlijn, dat nog niet op elke school passend onderwijs goed geregeld is. Uit de monitor komt naar voren dat 30 % van de studenten negatief is over de hulpmiddelen en aanpassingen die worden gedaan op school. Dat vinden we erg hoog, dit is ook een belangrijk signaal naar de scholen. JOB zou graag zien dat er goed contact is tussen de zorgcoördinator en de docenten, zodat docenten weten hoe ze moeten en kunnen omgaan met de beperkingen van studenten. JOB vermoedt ook dat de informatievoorziening over de extra hulpmiddelen richting studenten tekortschiet, waardoor studenten niet goed weten wat voor beschikbare hulp er is. Dit kan tijdens, maar ook voorafgaand aan de opleiding gebeuren.

Daarnaast zien we dat 23% van de studenten aangeeft dat docenten niet op de hoogte zijn van hun beperking. Deze studenten zijn negatiever over de hulpmiddelen en aanpassingen. We willen hen dus stimuleren om hun ondersteuningsbehoefte wel te melden, maar we merken dat studenten de drempel om aan te geven dat ze een ondersteuningsbehoefte hebben hoog vinden. Maar ook dat ze vaak niet durven omdat ze niet op hun beperking afgerekend willen worden. We hopen dat scholen hier aandacht aan besteden.

We zien wel een positieve trend in of docenten weten of studenten een beperking hebben. In 2014 gaf nog 29 procent van de studenten aan dat docenten niet van hun beperking, leerprobleem of ziekte weten, nu is dat 22 procent. We hopen dat deze positieve trend zich blijft voortzetten. Want als docenten beter weten waar en student moeite mee heeft, dan kan er ook beter rekening mee worden gehouden.

Wat kun je als studentenraad doen?

Voor een studentenraad is het belangrijk om te weten waar de zorgcoördinator, de zorgdocent of een steunpunt ondersteuningsbehoefte te vinden is, om dit vervolgens ook kenbaar te kunnen maken aan studenten. Daarnaast is het met het zicht op de nieuwe wetswijzigingen vanaf 2023 extra belangrijk om al te kijken hoe school dit gaat aanpakken. De studentenraad kan samen met school in gesprek gaan om te kijken wat zij kunnen doen om de informatievoorziening te verbeteren en studenten met een zorgvraag naar de juiste persoon te begeleiden. 

In hoofdstuk 9 van de JOB-monitor staan nog meer tips!